Röportaj: Gazeteci Yazar Metin Soylu
17 AÐUSTOS 1999 MARMARA DEPREMÝ’NÝN 15.YILINDA
DEPREM TAHMÝNÝ UZMANI “OKSAL EREV”
TÜRKÝYE’YÝ UYARIYOR!...
“Afet’ten Sorumlu Bakanlýk Þart!”
Kamuoyunda “Deprem Tahmini Uzmaný” olarak bilinen ve televizyonlarda yaptýðý sýradýþý açýklamalarýyla büyük ses getiren Oksal EREV, Ýstanbul 911 Arama Kurtarma Araþtýrma Derneði’ni kurarak kendisini afetlerle mücadeleye adadý. 2003’te Bingöl’de, 2010’da Elazýð’da ve 2011 yýlýnda Van’da yaþanan depremlerde, enkaz altýndaki vatandaþlarýn yardýma koþan Erev, þimdi büyük felaketin 15’nci yýlýnda devletin üst düzey yetkililerini uyarýyor; “Ýstanbul’da olasý yaþanacak bir deprem büyük bir felaketle sonuçlanacak. Türkiye’nin insani ve mali dengeleri altüst olacak. Devlet, ‘AFET BAKANLIÐI’ adý altýnda siyasetten uzak çalýþan, yeni bir bakanlýðý acilen kurmalýdýr. Yalnýzca hizmet amaçlý kurulacak, özel yetkilendirilmiþ savcý gibi özel yetkilendirilmiþ afet ve acil durum konusunda tecrübeli bir kiþinin görevlendirilmesi bu ülkenin menfaatine olacaktýr.” diyor.
-Afet’ler konusunda çalýþmalarýnýz ilk hangi olayla nasýl baþladý?
Oksal Erev: Afetlerle ilgili ilk ciddi çalýþmalarým 1999 yýlýnda yaþanan Gölcük Depremi sonrasýna denk gelir. O yýllarda özellikle erken uyarý sistemleri ile ilgili araþtýrmalar yapýyordum. Prof. Ahmet Ercan ile tanýþmamla hayatýmýn da tamamen deðiþti. Çünkü Jeofizik Mühendisleri Odasý’na halkla iliþkiler ve basýn danýþmaný olarak göreve getirilmiþtik. Akabinde Türkiye’de çok saygýn yer bilimciler ile çeþitli konularda fikir alýþveriþi yapma þansým hatta birlikte çalýþma imkânýný elde ettim. Ardýndan herkesin bildiði üzere Ýstanbul Teknik Üniversitesi’nde yürütülen “Deprem Tahmini Projesi”nde de görev aldým.
-Ýstanbul 911 Arama Kurtarma Araþtýrma Derneði ne zaman kuruldu? Ne tip faaliyetleriniz var?
Oksal Erev: Ýstanbul 911 Arama Kurtarma Araþtýrma Derneði, 2012 yýlýnda konusunda uzman olan baþka arama kurtarma derneklerinde görev alan arama kurtarmacý ve saðlýk sektöründe hizmet veren deðerli arkadaþlarým ile kurmuþ olduðum bir yapýlanmanýn adýdýr. Biz özünde bir sivil toplum kuruluþuyuz. Daha öncesinde Ýstanbul merkezli bazý derneklerde arama kurtarma konusunda gönüllü olarak görev almýþtým. Buradaki deneyimlerim ve deðerli üyelerimiz ile birlikte bu gönüllü çalýþmalar içerisinde elimizden geleni yapmaya çalýþtýk. Arama Kurtarma Ekipleri “Gönüllülük” esasýna dayalý olarak her türlü afet ve acil durumda canlý hayatýný korumak ve kurtarmak için görev alýr. Bizler de deprem, sel, fýrtýna, toprak kaymasý, trafik kazalarý, kayýp þahýs ve terör nedeni ile meydana gelen patlamalar ve buna benzer her tür olumsuzlukta insan hayatýný kurtarabilmek adýna özel görevimizi yerine getirmeye çalýþýyoruz.
Halk Acý Tecrübelerle “Deprem Gerçeði”ni Öðrendi
-1999 Marmara Depremi’nden bu yana bu yýl aradan 15 yýl geçti. Peki, size göre neler deðiþti?
Oksal Erev: 1999 yýlýnda yaþanan Marmara Depremi’nden sonra günümüze kadar deðiþen hususlar geçen yýllar göz önüne alýndýðýnda hiç de beklenen boyutta olmadýðýný somut olarak görebiliyoruz. Bundan belki 13-14 yýl önce gereken adýmlar doðru atýlabilseydi her þey çok daha iyi olabilirdi. Örneðin; kentsel dönüþüm çalýþmalarý, afet bilinci eðitimleri…
Tüm bu çalýþmalarýn yýllar önce baþlamasý gerekiyordu. Devlet zamanýnda önlem alsaydý emin olun ki 17 Aðustos Depremi’nde bu kadar insanýmýz þimdi göz göre göre ölmemiþ olurdu. Halkýmýz eskiye göre þimdi daha bilinçlidir. En azýndan depremin ne denli ciddi bir afet olduðunu acý tecrübelerle Deprem Gerçeði’ni öðrenmiþ oldu. Ancak bu tecrübelere raðmen halen deprem öncesinde, anýnda ve sonrasýnda ne þekilde davranacaklarý hakkýnda çok fazla fikir sahibi deðiller.
Bu arada devletin de deprem tahmini veya belirlenmesi konusuna yaklaþýmý ne yazýk ki beklediðimiz düzeyde deðil. Tahmin edilebilen o kadar çok deprem var ki, buna karþýn birileri çýkýpta “Bu türde ki deðerli projelere destek verelim” demiyor. Üzücü bir durum…
-Depremler konusunda tahminlerinizi neye göre yapýyorsunuz? Ýlk tahmininiz nasýl oldu?
Oksal Erev: Tahminlerimin kaynaðý ÝTÜ’de yürütülen Deprem Tahmini Projesi’dir. Çünkü bu projede uzun yýllar görev alarak buradaki birikimlerimi internet üzerindeki kiþisel sayfamda deprem tahminleri yaparak sürdürdüm.
Bu tahminlerimin kaynaðý ÝTÜ proje verileri üzerinden gelen verilerdir. Faylarýn içinde bulunan kuvars kristali, basýnca maruz kaldýðý zaman (deprem öncesinde) bir elektrik alan oluþturur. Bu durumu kayýt altýna alan cihazlar bulunmaktadýr. Sayýsal olarak gelen veriyi grafik haline çevirip ayný EKG grafikleri gibi bir tablo ile karþý karþýya kalýyorsunuz. Sýkýþma öncesi grafiklerde ciddi deðiþimler meydan geliyor. Ýþte bu grafikleri yaklaþýk 12 yýldan bu zamana kadar izleyerek, grafikler konusunda adeta uzman oldum. Hangi grafik karakteri sismik kaynaklýdýr, hangisi harici etkidir veya hangi istasyonun devresinde bir problem bulunmaktadýr þeklinde uzmanlaþmýþ olduðum bu konuda deprem öncesi yorumlarýmý da yapmaya baþladým. Buradaki en önemli þansým, hem projede görevli olmam hem de Türkiye’nin birçok ilinde bu ölçüm cihazlarýný kurup yerinde analiz etmemdi.
Kamuoyunda çok konuþulan ilk tahminim Elazýð’da meydana gelen 6.0 büyüklüðündeki depremdi. Bunun ardýndan yaklaþýk 85 adet çeþitli deprem ve yine yýkýcý olarak kayýtlara geçen Van depremi de tahminlerimin içinde bulunmaktaydý. Yukarýda sözünü ettiðim 85 adet yakýn olan depremlerin içinde Ýstanbul’un hissettiði Marmara merkezli depremler, Ege de meydana gelen depremler, Çanakkale ve çevresindeki son depremler ve birçok komþu ülkelere ait depremler vardý. Burada önemli olan 4 veya 5 büyüklüðündeki depremleri tahmin etmek deðil, yýkýcý olabilecek depremleri tahmin edip bunlar hakkýnda yorum yapabilmekti.
-Elazýð’da yaþanan depremde olay yerinde olduðunuzu biliyoruz. Neler oldu? Halk ne durumdaydý?
Oksal Erev: Ortada çok acý bir fotoðraf vardý… Depremin olacaðýný biliyorsunuz ve beklemedesiniz. Ve ardýndan yýkcý bir deprem yaþanýyor. Halk tabi ki periþan bir durumdaydý. Elimizden geldiðince kurtarma çalýþmalarýna katýldýk. Bunun yaný sýra Elazýð’dan sonra meydana gelen en yýkýcý iki depremde de görev aldým. Van Erciþ ve Van merkezde meydan gelen depremler... Hepsi ayný, hepsi acý ve hüzün dolu fotoðraf kareleriydi.
-Bugüne kadar ki çalýþmalarýnýz içinde sizi en çok duygulandýran bir olayý bizimle paylaþýr mýsýnýz?
Oksal Erev: Van Erciþ’te meydana gelen depremde yerini tespit ettiðim, hatta seslerini duyduðum ve sesli iletiþim kurduðum üç kiþiyi kurtaramadýk. Ýnþaatýn kalitesizliði nedeniyle neredeyse kerpiç bina gibi yýkýma uðramýþ yerlerde insanlarý canlý olarak kurtarabilmeniz inanýn çok zordur. Akýntý ( kum, toprak dolumu) nedeni ile ölüm kýsa süre içerisinde gerçekleþir. Betonarme yapý gibi beton keserek veya kaldýrarak deðil, elleriniz ile kazarak tahliye dersiniz o birikintiyi. Halen zaman zaman o sesleri hafýzamda duyar ve kendimi çok kötü hissederim.
“Afet Bakanlýðý Kurulmalý”
-Türkiye’de AFET’lerle mücadele kapsamýnda size göre somut adým olarak neler yapýlmalýdýr?
Oksal Erev: En baþta Afet’lerden sorumlu baþlý baþýna bir bakanlýk kurulmalýdýr. Bu görevin baþýna yýllardan bu yana sahada ve masa baþýnda görev almýþ operasyonel bir AFAD yöneticisi getirilmelidir. Kadrolar da ayný þekilde bu konuda uzmanlaþmýþ kiþilerden oluþmalýdýr. Bu en önemli adým olur. Devlet, ‘AFET BAKANLIÐI’ adý altýnda siyasetten uzak çalýþan, yeni bir bakanlýðý acilen kurmalýdýr. Yalnýzca hizmet amaçlý kurulacak, özel yetkilendirilmiþ savcý gibi özel yetkilendirilmiþ afet ve acil durum konusunda tecrübeli bir kiþinin görevlendirilmesi bu ülkenin menfaatine olacaktýr.
-Olasý bir Ýstanbul Depremi size göre bekleniyor mu? Ve sonuçlarý ne kadar aðýr olabilir? Bu konuda bir tahmininiz var mý?
Oksal Erev: Tabi ki bekleniyor... Ýstanbul’u etkileyen Marmara merkezli tarihsel pek çok ciddi depremler bulunmaktadýr. Demek ki bir yenisi daha olacak. Bu kaçýnýlmaz bir gerçektir. Sonuçlarý ne yazýk ki oldukça vahim yaþanacaktýr. 1999 Marmara Depremi’nden sonra yapýlan bir çalýþmalarda 100.000 binanýn aðýr hasarlý, 1.000.000’a yakýn can kaybýnýnda olabileceði açýklanmýþtýr. Bu zamana kadar yapýlan çalýþmalar neticesinde bu rakamlarý % 50’lere kadar geri çeksek dahi ortaya çýkan tablo büyük bir felakettir. Emin olun ki üzülerek itiraf etmeliyim ki bunun sonuçlarý Ýstanbul hatta Türkiye için çok aðýr olacaktýr.
Bu yüzden afet bilinci konusunda halkýn mutlaka zorunlu eðitimler almasý þarttýr. Kentsel dönüþümün çok hýzlý ve geniþ bir alana yayýlmasý önemlidir. Ve bir þeyin dahi unutulmamasý gerekiyor ki bizler, olasý bir deprem haricinde bir etki olmadýðý durumda % 85 oranýnda bunu önceden tespit eden kiþileriz. Bizlere bu yüzden kulak verilmesi gerekiyor. Söz konusu bu depremi, Allah uzun ömür verirse bizler yani yaþýtlarýmýz büyük ihtimal ile görecektir. Çocuklarýmýz kesin görecektir. Bu deprem o kadar uzaklarda aramayýn. Umarým ki ÝTÜ’ye baðlý olan bu projedeki veriler sayesinde olasý bir Ýstanbul Depremi’nin ön sinyallerini alabiliriz. O zaman yýkýmdan kaynaklanacak birçok kaybýn da önüne geçmek mümkün olacaktýr.
-Geçen sene Ýstanbul Fatih'te çöken bir bina enkazýna ilk ulaþan ekip sizdiniz. Hatta Ekip içinde boy engelli bir üye tüm dikkatleri üzerine çekti. Bildiðimiz kadarý ile boy engelli kiþiler ile bir projeniz de var deðil mi?
Oksal Erev: Bu proje benim yýllardýr düþündüðüm bir çalýþmaydý. Sonunda hayata geçirmeyi baþardým. Þu anda Ekibimizde 118 cm'lik boyuyla 32 yaþýndaki Miraç Bayramoðlu görev yapýyor. Türkiye’de boy engelliler ile çalýþan hiç bir kurtarma ekibi yok. Bu konuda uzun süre araþtýrmalar yaptým. Özellikle boy engelliler enkaz altýnda hareket kabiliyetleri bizden çok daha üstündür. Bu da yaralý veya hayatýný kaybetmiþ kiþilere daha hýzlý ulaþmamýzda bizlere büyük bir avantaj saðlýyor. Ayný zamanda bu durum boy engelli kiþilerin neler baþarabileceðinin de en büyük kanýtýdýr. Bu durum aslýnda “Sosyal Sorumluluk Projesi” gibi de düþünülebilir. Hem onlarýn kendilerine olan güveni hem de hayat kurtarmada ki baþarýlarýný ayný anda görebiliyoruz.
“VÝ” adlý kitabýmý yazacaðým
-Afetlerle ilgili çalýþmalarýnýzý veya yaþadýðýnýz olaylarý bir kitapta toplamayý düþünüyor musunuz?
Oksal Erev: Aslýnda 2003 yýlýnda bu konu hakkýnda bir adým atmýþtým. Hatta 1999 Marmara Depremi’ni araþtýrýrken de çok ciddi bilgilere ulaþmýþtým. Üzeri kapalý bir takým tehditler ile karþýlaþýnca bu çalýþmalarýmý bir süre raflara kaldýrma kararý almýþtým. Sanýrým bu kitabý yazmanýn zamaný artýk geldi. Yazarlýk deneyimli olamdýðým bir konu yardýmcý olursanýz neden olmasýn. Oldukça ses getirecek bir çalýþma olacaktýr. Ad, “VÝ”… Açýlýmý þimdilik sýr olsun. Ne dersiniz?
-Oksal Erev’in sosyal yaþamý nasýl?
Oksal Erev: Sosyal yaþamým aslýnda oldukça renklidir. Bildiðiniz üzere dernek çalýþmalarým zaten oldukça sosyal bir alana sokuyor. Bunun dýþýnda TA belgeli radyo amatörüyüm yani yasal her frekans üzerinden telsiz ile muhabere yapabilirim. Bu bile benim için çok keyifli bir hobidir. Ekip arkadaþlarým ile kampý oldukça severim. Out Door aktivitelerimden birisidir. Bir dönem keman dersi aldým ama hocam bana daha fazla dayanamadý. Bu sýralar tekrar denemeyi düþünüyorum. Çok ciddi þekilde elektronik teknolojiye merakým var. Buna “Hi Tec” diyorlar. Ýmkâným olsa bu çalýþmalarýn olduðu yerlere gidip kendimi geliþtirmek isterdim.
-Peki ya özel hayatýnýz?
Oksal Erev: Çok renkli ve hareketli bir özel hayatým vardý. Sonrasýnda 2001 yýlýnda 3 yýl süren bir evlilik hayatým oldu. Sanýrým evlilik pek bana göre deðil. Özgürlüðü seven biriyim… Aslýnda oldukça evcil men bir insanýmdýr. Kedim siyami ve ben sessiz sakin bir hayat yaþýyoruz.
-Oksal Erev bundan sonra neler yapacak?
Oksal Erev: Þimdi 43 yaþýndayým ama bu süre içinde arama kurtarma çalýþmalarý ile hayat kurtarmaya devam edeceðim. Bunun yaný sýra olasý yýkýcý bir depremi tahmin etmek için de çalýþmalarýmý aralýksýz sürdüreceðim.
-Kamuoyuna vermek istediðiniz bir mesajýnýz olacak mý?
Oksal Erev: Bilgisiz birey korkar ve zarar görür. Bu nedenle halkýmýz olasý bir afette kendi hayatýný veya en sevdiklerini kurtarabilmesi için mutlaka temel afet bilinci eðitimini almasý gerekmektedir. Bu konuda herkes bulunduðu il merkezindeki AFAD Müdürlükleri’ne müracaat ederek eðitimlere ücretsiz olarak katýlabilir. Veya size en yakýn bir arama kurtarma derneðine de baþvurabilirsiniz. Edineceðiniz tüm bilgiler sizin ve çevrenizdekilerin hayatta kalmasýný saðlayacaktýr. Bunu sakýn unutmayýn…
Ana Sayfa
Defteri Oku
Oksal Erev Ýle Röportaj
