1513 yýlýnda çizdiði esrarengiz dünya haritasý ile bilim dünyasýnda þaþkýnlýk yaratan Piri Reis 500 yýl sonra yeniden gündeme geliyor. UNESCO (BM Eðitim, Kültür ve Bilim Örgütü) 2013 yýlýný Dünya Piri Reis Yýlý ilan ederken, 1998 yýlýndan bu yana Piri Reis Haritasý ile ilgili çalýþmalar yapan Piri Reis Haritasý’nýn Þifresi’nin yazarý Metin Soylu’ya sizler için 500 yýllýk haritanýn þifrelerini sorduk. Soylu, Piri Reis’in asýrlar önce çizmiþ olduðu dünya haritasýna iliþkin müthiþ bir gerçeði ortaya koyarak “Tüm dünya bilmelidir ki Piri Reis’in Haritasý uzaydan fotoðraflama tekniði ile çizilmiþtir” diyor.
-Piri Reis ile ilgili araþtýrmalarýnýz nasýl baþladý?
Metin Soylu: 1997 yýlýnda Ankara Batýkent Mobil Lisesi’nde okurken her þey sýnýf arkadaþýmýn yanýnda getirdiði bir dergi ile baþlamýþtý. Dergideki yazý ilgi çekiciydi: “Piri Reis Haritasý’nýn Sýrrý Çözülemiyor!” Piri Reis’in hayatý ve haksýz yere idam edilmesine iliþkin bu yazý meþhur 1513 yýlýnda Piri Reis tarafýndan çizilen dünya haritasýna iliþkin ayrýntýlara da yer veriyordu. Bu yazýyý okurken, dergide Piri Reis’in haritasý da görsel olarak yayýmlanmýþ ve konu çok ilgimi çekmiþti. Önceleri okulumun kütüphanesinde, daha sonra da her gittiðim kütüphanede Piri Reis’i araþtýrýyordum.
Piri Reis ile ilgili elde etmiþ olduðum bilgiler ýþýðýnda gördüðüm manzara; 1513 yýlýnda çizilen dünya haritasý günümüze kadar parçalanarak elimize ulaþmýþ. 9.11.1929 tarihinde Topkapý Sarayý’nda bulunduðunda sýrada üzerinde ekmek ve yemek kýrýntýlarý varmýþ. Belli ki birileri bu harita üzerinde yemek yemiþ. Günümüz diliyle “sofra bezi” olarak kullanýlmýþ. Dönemin müze müdürü Halil Ethem konuyu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’e aktarýnca harita ayný hafta Ankara’ya Atatürk’ün huzuruna getirilmiþ. Ýþte araþtýrdýkça daha fazla ilgimi çeken Piri Reis Haritasý’na yönelik kafamdaki tek düþünce bu konuyu daha derinlemesine ele almaktý. Yani projelendirmek…
1998 yýlýnda liseden mezun olmama neredeyse 3 ay kalmýþtý. Bir gün tarih hocama giderek “Piri Reis Projesi” adý altýnda bir çalýþma yapmak istediðimi ve Piri Reis’in parçalanmýþ olan dünya haritasýný tamamlayabileceðimin ipuçlarýna ulaþtýðýmý ifade etmiþtim. Ancak bu projeyi uygulayabilmek için evimin uygun olmadýðýný bu yüzden okul yönetiminden destek alýp alamayacaðým yönüyle bir fikir almak istemiþtim.
Tarih hocam; “Ýstersen okul müdürüne bir dilekçe yazýp durumu anlat” demiþti. Bunun üzerine okul müdürüne çok geçmeden o dilekçeyi yazmaya karar verdim. Okul müdürümüz konuyu önem gösterdi. Ancak tek sorun okulun bulunduðu fiziki þartlar sebebi ile boþ bir odanýn olmamasýydý. Bir diðer konu da mezun olmama yalnýzca üç ay kalmýþtý. Okul müdürümüz bu sebeple beni “Ýstersen Kültür Bakanlýðý’na veya Milli Eðitim Bakanlýðý’na müracaat et. En azýndan mezun olduktan sonra imkân verilirse projeni daha saðlýklý sürdürürsün” diyerek beni yönlendirdi.
Çok geçmeden bu çalýþmalarýmý Milli Eðitim Bakanlýðý’na sunmaya karar verdim. Dönemin Milli Eðitim Bakaný Hikmet Uluðbay’ýn desteði ile resmen “Piri Reis Projesi’ne baþlamýþ oldum.
-Piri Reis’in tarihte kayýp olan dünya haritasýný ilk kez tümevarým metodu ile tamamladýðýnýzý biliyoruz. Nasýl baþardýnýz?
Metin Soylu: Piri Reis’in günümüze kadar parçalanmýþ halde gelen haritasýna iliþkin ayrýntýlý incelemelerimin sonucunda aslýnýn kopyasýný satýn alarak (90x65cm ebatlarýnda) projeye baþlamýþ oldum. Tüm samimiyetimle itiraf etmeliyim ki, haritayý tamamlamak yalnýzca sekiz buçuk ayýmý aldý. Piri Reis’in parçalanmýþ olan dünya haritasýný tümevarým metodu ile tamamlayarak þaþýrtýcý bir takým gerçeklerle karþý karþýya kaldým. Harita üzerindeki Atlas Okyanusu ortasýnda yer alan iki büyük ve üç küçük olmak üzere beþ yuvarlak þekilden yola çýkarak, matematiksel bir hesap tespit ettim. Buna göre: Ýki büyük yuvarlak þekil arasý 44 derecedir. Bir büyük bir küçük yuvarlak þekil arasý ise merkezden merkeze 22,5 derecedir. Dolayýsýyla 1 derecelik açý kaybý sola doðru kaymýþtýr. 22,5 x16=360 derece (Dünya'nýn çevresini dahi bulmuþtur!)
Tamamlamýþ olduðum 36 metrekare büyüklüðündeki Piri Reis’in Dünya Haritasý’ný 14 Ekim 1999 tarihinde Dýþiþleri Bakanlýðý aracýlýðýyla Amerikan Ulusal Havacýlýk Dairesi NASA’ya gönderdim.
-Tamamlamýþ olduðunuz Piri Reis Haritasý sizce o yüzyýlda da buna benzer bir görüntüde miydi?
Metin Soylu: Kesinlikle böyleydi. Çünkü Piri Reis’in diðer eseri olan Kitab-ý Bahriye adlý eserinde de “Haritanýn Beyaný” adlý þiirinde bunu aynen anlatmaktadýr.
Haritanýn Beyaný
Tam onaltý kýsma böldüler inan,
Merkez onun tam orta yerine düþer,
Bu onaltýnýn birinden öbürüne,
Ki çekerler çizi hep yerli yerine
Bir çizginin iki baþýna adip hesap,
Ýkiþerli olur otuziki cevap,
Dinle þimdi bu harita ilmini,
Ta bilesin halini, ahvalini,
...
Kitab-ý Bahriye Cilt-1 Sayfa:82
-Peki, NASA’dan bir açýklama geldi mi?
Metin Soylu: Elbette… Yaklaþýk dört yýl sonra NASA bana deðil, Alman ve Türk Focus dergilerine bir açýklama yapmýþtý. Yeni Dünya’nýn þeklini bu haberde okudum ve Piri Reis’in haklý olduðunu o zaman anladým. Ancak haberde Piri Reis adý geçmiyordu. NASA haberi bizim araþtýrma sonuçlarýmýz diyerek yayýnlamýþtý.
-Piri Reis Haritasý’ndan ortaya çýkan diðer gerçekler nelerdir?
Metin Soylu: Bu önemli bulgularý þöyle sýralayabiliriz:
Amerikan Hava Kuvvetleri’nin Azimuthal Equidistant Projection Merkezli dünya haritasýna göre Dünyanýn Merkezi Kahire olarak tespit edilmiþtir. Piri Reis ise 1517 yýlýnda Yavuz Sultan Selim’in Mýsýr Seferi’nde bizzat gemileri yöneterek Mýsýr Kahire’ye kadar gitmiþ ve Nil Nehri’nin ayaklarýnýn haritasýný çizmiþtir. Burada üzerinde durmamýz gereken asýl önemli konu Piri Reis’in bu çizimi yaparken Mýsýr Piramitlerini de haritasýnda gösterdiði gerçeðidir. Bunun anlamý Piri Reis Mýsýr Piramitlerini merkez alarak dünya haritasýný çizmiþ ve o da Amerikan Hava Kuvvetleri gibi yüzyýllar önce Kahire’yi merkez olarak göstermiþtir. Çünkü kendisi 1517 yýlýnda Mýsýr Seferi’ne katýlmýþ ve Kahire’deki Piramitler üzerinde de bazý araþtýrmalarý olmuþtur. Bunu Kahire’de çizdiði haritadan anlýyoruz. Dikkat edildiði takdirde Kahire Haritasýnda sað üst tarafta ünlü Keops, Kefren ve Mikerinos piramitlerinin çiziliþini görebilirsiniz.
Tamamlamýþ olduðum Piri Reis Haritasý’nýn tam merkezi yine KAHÝRE’yi göstermektedir.
-Piri Reis Haritasý’nýn Þifresi adlý kitabýnýzda ilginç bir tespitiniz var. Piri Reis’in 1513 yýlýnda çizdiði bu eserinin harita olmadýðýný söylüyorsunuz. Peki harita deðilse size göre bu çizim ne anlama geliyor?
Metin Soylu: Haritayý tamamladýktan sonra beni en çok þaþýrtan olaylardan birisi de tarihte “Piri Reis Haritasý” olarak bilinen bu eserin aslýnda bir harita deðil âdeta fotoðraflama tekniðine uygun bir þekilde çizilmiþ olduðu gerçeðine ulaþmamdýr. Bilindiði üzere harita; yeryüzünü kuþbakýþý görünüþüne göre belli bir oranda küçülterek iki boyutlu düzlem üzerinde detaylý bir biçimde çizgilerle gösterme yöntemidir. Coðrafi açýdan bir çizimin harita özelliði taþýyabilmesi için muhakkak taþýmasý gereken bazý unsurlar vardýr:
I. Küçültmenin bir ölçek dâhilinde olmasý,
II. Kuþbakýþý görünüþünün (tam tepeden görünüþ) saðlanmýþ olmasý,
III. Bir düzleme aktarýlmýþ olmasý,
IV. Coðrafi unsurlarý göstermiþ olmasý gerekir.
Düzleme aktarýlan dünya haritalarýnda Arjantin dikey gözükür.
Ancak, düzleme aktarýlan Dünya haritasýna dikkatlice bakýldýðýnda Güney Amerika tarafýnda bulunan Arjantin'in dikey olarak uzandýðýný görürsünüz. Bunun temelinde de haritanýn düzleme aktarýlmýþ olmasý yatar. Yani bir çizimin harita özelliðini taþýmasý için muhakkak düzleme aktarýlmýþ olmasý gerekir. Þimdi ise, uzaydan çekilen Dünya fotoðraflarýna þöyle bir bakalým:
Uzaydan çekilen uydu fotoðraflarýnda Dünya sürekli dönüþü itibariyle bir süreçten geçer. Ne var ki; içinde yaþamakta olduðumuz Dünya gezegeni dönerken, buna baðlý olarak kýtalar yani karalar da dönmektedir. Güney Amerika hattý üzerindeki Arjantin'e burada baktýðýmýz taktirde Arjantin'in saða doðru kývrýk olduðunu, yani döndüðünü görmekteyiz.
Þimdi gelelim Piri Reis'in 1513 tarihinde çizdiði haritaya; belki de fotoðrafa. Piri Reis'in haritasýnda görülen Güney Amerika Hattý üzerindeki Arjantin'e bakarsanýz, saða doðru kývrýldýðý gerçeðine tanýk olursunuz. Yani Arjantin'in saða doðru kývrýlma hadisesi uzaydan çekilen uydu fotoðraflarýndaki ile aynýdýr. Peki daha önce de ifade ettiðim gibi uydulardaki görüntüler bir fotoðraf olduðuna göre, o halde “Piri Reis Haritasý”nda ayný kývrýlma hadisesi olan Arjantin'in kývrýlma hadisesi de bir fotoðraftan mý ibarettir? Aksi taktirde algýlanmasý ancak uzaydan mümkün olan Arjantin'in kývrýlma hadisesini Piri Reis nereden biliyordu?
Piri Reis’in haritasýndaki bu gerçeklerden yola çýkarak bu çizimin normal bir harita olamayacaðý uzaydan fotoðraflama tekniði ile çizilmiþ olduðu sonucuna ulaþmaktayýz.
Cebelitarýk Boðazý uzaydan çekilen dünya fotoðraflarýnda bir sonraki sayfada görüldüðü gibidir. (Bkz. Piri Reis Haritasý'nýn Þifresi sayfa: 114) Ancak Cebelitarýk Boðazý’nýn görünüþüne ayrýntýlý olarak bakýldýðýnda, bu görüntünün hatasýz olmasý ancak uzay çalýþmalarýyla fark edilebilecek bir detaydýr. Gerek bu boðazýn derinliðinin ve gerekse iki yaka arasýndaki dar geçiþin çizilebilmesi için havadan kuþbakýþý olarak bakýlmasý gerekmektedir. “Piri Reis Haritasý” incelendiði takdirde bu konuda þaþýrtýcý bir sonuca ulaþmaktayýz. Cebelitarýk Boðazý’nýn uydulardan çekilmiþ fotoðrafý ile “Piri Reis Haritasý”ndaki Cebelitarýk Boðazý’nýn görünüþü aynýdýr. Piri Reis’in bu detaylarý bilmesi sizce bir rastlantý mýdýr?
Çaðlar boyunca buzlarla kaplý olan Antarktika Daðlarý’nýn varlýðý, Amerikan ve Rus deniz araþtýrmacýlarý tarafýndan 1820 yýlýnda ses yansýtýcý aletlerle keþfedilmiþtir. Bu buzul daðlarý, dünyayý dolaþmamýþ olan Piri Reis’in 1513 yýlýndaki haritasýnda mevcuttur. Peki bu detay nasýl açýklanabilir? O dönemde hangi kalyon (tahta gemi) buzul daðlarýna kadar ulaþabilmiþtir?(Bkz. Piri Reis Haritasý'nýn Þifresi sayfa: 115)
Bilindiði gibi düzleme aktarýlan dünya haritalarýnda Arjantin ile Antarktika Daðlarý arasýnda kalan karalar açýsýndan bir birleþme olmamaktadýr. Çünkü iki uç nokta arasýnda okyanus bulunmaktadýr. Ancak Rus deniz araþtýrmacýlarýnýn yapmýþ olduðu çalýþmalar sonucunda Arjantin ile Antarktika’nýn denizin altýndaki sivri ve dik sýradaðlarla uçlarýnýn birleþmiþ olduðu tespit edilmiþtir.(Bkz. Piri Reis Haritasý'nýn Þifresi sayfa: 116-118)
Ancak su küreyi kaldýrarak görülebilecek bu birleþme hadisesini tespit edebilmek çok zordur. “Piri Reis Haritasý” incelendiði takdirde yine ayný sonuca ulaþmaktayýz. Þaþýrtýcý olan þudur ki; Piri Reis su küreyi kaldýrabilmiþtir. Arjantin ile Antarktika’nýn uçlarýnýn birleþmiþ olmasý ve Piri Reis’in, elinde hiçbir teknoloji yokken bunu bilmesi nasýl açýklanabilir?
Piri Reis’in Haritasý’ndan ortaya çýkan bu gerçeklerin tüm dünya insanýn bilmesini istiyorum. Bu maksatla gerek Türkiye’de ve gerekse yurt dýþýndan gelecek tüm konferans tekliflerini deðerlendireceðim...
Türk ve dünya denizcilik tarihinin sembol isimlerinden Piri Reis'in, ardýnda býraktýðý sýr perdesi aralanýyor. Piri Reis Haritasý üzerine yapýlan yedi senelik çalýþmalarýn ürünü olan bu kitapta, tüm dünyanýn bildiði bir haritadan yola çýkýlarak bilim çevrelerini bile þaþkýnlýða düþüren gerçeklere ulaþýlýyor. Metin Soylu'nun yýllar önce bir hobi olarak baþlayan Piri Reis Haritasý incelemeleri, Türkiye'de Millî Eðitim ve Dýþiþleri Bakanlýðý'na, oradan da Amerikan Ulusal Havacýlýk Dairesi NASA'ya kadar ulaþan bir serüvene dönüþüyor. Bu serüvende esas olaylar parçalanmýþ haritanýn Metin Soylu tarafýndan dünyada ilk defa tamamlanmasýyla baþlamýþ, ortaya çýkan sonuçlar yazarý dahi þaþkýna çevirmiþtir.
Elinizdeki bu kitap, tarihî eserlerin gizlediði þifreleri çözmeye meraklý ve dünyaya alýþýlmýþýn dýþýnda bir gözle bakmayý göze alabilecek okuyucular için ilgi çekici veriler sunuyor. Kitab-ý Bahriye'nin yazarý, ünlü "Dünya Haritasý"nýn çizeri ve birçok denizcilik baþarýsýnýn sahibi Piri Reis, neden Osmanlý Devleti'ne yýllarca baþarýyla hizmet ettikten sonra 80'li yaþlarýnda idam edildi? Piri Reis, haritasýnda dünyanýn merkezi olarak gösterdiði Mýsýr'da ne aradý? Piri Reis, Haritasý’ný nasýl çizdi? Haritasýnýn Süleyman Peygamber ile ilgisi neydi? Piri Reis, kitaplarýnda bahsettiði hazinesini nereye sakladý? Amerika’yý Kristof Kolomb mu keþfetti? Uzman Araþtýrmacý Metin Soylu, yukarýdaki sorularýn, cevaplarýnýn peþine düþüyor. Kitap, Dünya Denizcilik tarihine “Türk” adýný kazýyan Piri Reis’in baþarýlarý, gizemleri, keþifleri ve maceralarla dolu hayatýný merak eden okuyucular için elden düþürülmeyecek bir eser olma niteliðinde...
Ana Sayfa
Defteri Oku
Piri Reis'in Þifresi -TÜRKÇE
